Νέα απειλή για την περιοχή των Αγράφων! - Η «πράσινη ανάπτυξη» μαυρίζει το μέλλον μας

Έχει βγει σε διαβούλευση στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο μέχρι τις 30/3/2023 το έργο «Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός στο Ρέμα Καριτσιώτης» (με ΠΕΤ.2208821229 https://eprm.ypen.gr/src/App/w2/6954). Το μικρό υδροηλεκτρικό έργο θα είναι ισχύος 1,57ΜW και θα αξιοποιεί τα νερά του ρέματος Καριτσιώτη με υψομετρική εδαφική διαφορά υδροληψίας εργοστασίου 82μ. Το μήκος του αγωγού προσαγωγής ανέρχεται σε 2.407,55μ., ενώ το έργο θα εκμεταλλεύεται μήκος κοίτης ρέματος 2.454,00μ.

Η υδροληψία του έργου χωροθετείται ΕΝΤΟΣ ορίων περιοχών ενταγμένων στο δίκτυο NATURA, στο πλαίσιο της κατάργησης των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000, με κωδικό GR1410002 – SCI και ονομασία «ΑΓΡΑΦΑ» και GR2430002 και ονομασία «Όρη Άγραφα» (Ζώνη Ειδικής Προστασίας-SPA), καθώς και τμήμα αγωγού περίπου 600μ., ενώ η θέση του εργοστασίου και το υπόλοιπο του αγωγού προσαγωγής είναι εκτός περιοχής προστασίας. Το υπό μελέτη Μικρό Υδροηλεκτρικό Έργο διοικητικά υπάγεται αφενός (υδροληψία και μήκος αγωγού 600μ.) στον Δήμο Αγράφων, Δημοτικής Ενότητας Αγράφων, Περιφερειακής Ενότητας Ευρυτανίας, Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, και αφετέρου το υπόλοιπο του αγωγού και η θέση του εργοστασίου παραγωγής στον Δήμο Λίμνης Πλαστήρα, Δημοτικής Ενότητας Νεβρόπολης Αγράφων, Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας, Περιφέρειας Θεσσαλίας, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας ‐ Στερεάς Ελλάδας.

Ο ποταμός Καριτσιώτης, μήκους λίγων χιλιομέτρων, κυλάει με τα καθαρά νερά του σε μία χαράδρα άφθαστης ομορφιάς, ανάμεσα σε έλατα, πλατάνια και ιτιές. Στο ποτάμι υπάρχουν μικρές πέστροφες και ασπρόψαρα. Όλη η περιοχή καλύπτεται από δημόσια δάση ελάτου, βελανιδιάς και οξυάς. Αποτέλεσμα του υδροηλεκτρικού θα είναι η δραματική υποβάθμιση του οικοσυστήματος. Στο όνομα της «καθαρής» ενέργειας καταστρέφονται σπάνιοι βιότοποι, διανοίγονται δρόμοι σε δύσβατα φυσικά τοπία, αλλοιώνεται το ανάγλυφο των ορεινών ρεμάτων και το νερό διοχετεύεται μέσα σε σωλήνες, αντί να κυλάει στην κοίτη.

Το νερό και τα ορεινά ρέματα είναι δημόσιο αγαθό και όχι βορά στις ορέξεις των λεγόμενων «επενδυτών». Αυτοί οι «επενδυτές» είναι οι μοναδικοί ευεργετημένοι, που με παχυλές επιδοτήσεις και εγγυημένες υψηλές τιμές ρεύματος θα κερδοσκοπούν, ενώ αντιθέτως όλοι οι υπόλοιποι θα πληρώνουμε αυτό το ρεύμα όλο και ακριβότερα. Πεδίο κερδοσκοπίας έχει ήδη στηθεί με τα υδροηλεκτρικά και αιολικά εργοστάσια παραγωγής ρεύματος. Έτσι, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών, σχεδιάζεται το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στον Καριτσιώτη ποταμό, το μεγαλύτερο υδατόρεμα της λεκάνης απορροής που χύνεται στη Λίμνη Πλαστήρα.

Η εταιρία που διεκδικεί το έργο λέγεται «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.» και εδώ και 17 χρόνια έχει βάλει στο στόχαστρο τον Καριτσιώτη, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα, αφού την εμπόδισαν προσφυγές φορέων και Δήμων καθώς και κινητοποιήσεις πολιτών. Αυτές οι ενέργειες δεν αναφέρονται πουθενά στη 186 σελίδων μελέτη ασύστολης «πράσινης» αναπτυξιολαγνείας…

Στη ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (ΜΠΕ) αναφέρεται:

«4.1.3 Οφέλη που αναμένονται σε Τοπικό, Περιφερειακό ή Εθνικό επίπεδο:

[…] Η ολοκλήρωση του έργου θα έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής. Θα συμβάλλει στην ενεργειακή ανεξαρτητοποίησή της και στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος, μέσω της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών σε τοπικό και περιφερειακό και Εθνικό επίπεδο. Θα συμβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης, περισσότερες νέες θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή του έργου, έστω και παροδικές και δύο μόνιμες στη λειτουργία του σταθμού, ενώ δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον με ρύπους ή απόβλητα. Η κατασκευή του υπό μελέτη έργου θα αποτελέσει επίσης κίνητρο και για άλλες τέτοιου είδους επενδύσεις, φιλικές προς το περιβάλλον. Θα συμβάλλει επομένως στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής χωρίς την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και με φανερά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο». [Λόγια χιλιοειπωμένα από τους «επενδυτές» των ερημώσεων!]

«4.2. Ιστορική εξέλιξη του έργου ή της δραστηριότητας:

Στα απαραίτητα βήματα του πλάνου εγκατάστασης του υπό μελέτη ΜΥΗΕ στην περιοχή, περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: […] Έρευνα σε σχέση με την υφιστάμενη αδειοδότηση για τα έργα του ΔΕΔΔΗΕ, σε συνδυασμό με τα άλλα εγκεκριμένα έργα στην περιοχή, Ενημέρωση και συνεργασία με το τοπικό πληθυσμό» [;]

«[…]Το έργο είχε λάβει την άδεια παραγωγής ΡΑΕ ΑΔ‐00828, σύμφωνα με την αριθμ. Δ6/Φ20.472/οικ.13859/20‐7‐2005 απόφαση του ΥΠΑΝ. Στην συνέχεια τροποποιήθηκε, ως προς την ισχύ σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Δ6/Φ20.472/οικ. 8704/28‐4‐2006 απόφαση του ΥΠΑΝ, την υπ’ αριθμ. 249/2015 απόφαση ΡΑΕ, την υπ’ αριθμ. Ο‐63253/13‐1‐2016 βεβαίωση της γραμματείας της ΡΑΕ, την υπ’ αριθμ. απόφαση ΡΑΕ 745/2018 και τέλος την υπ’ αριθμ. 0240/2022 Βεβαίωση Παραγωγού ΡΑΕ περί ισχύος 1,57MW, με ΑΔΑ:67Β6ΙΔΞ‐2ΜΨ. Όλα τα ανωτέρω αποδεικνύουν την προσπάθεια της εταιρίας, για την βέλτιστη οικονομοτεχνική λύση, συνεπώς εξάντλησε πλήρως κάθε εναλλακτική λύση, πλην βέβαια της μηδενικής». [;]

Για τα παραπάνω, πλην των όσων αναφέραμε ήδη, σημειώνουμε αναφορικά με τη συνεργασία με τον τοπικό πληθυσμό: Tο ΣΤΕ έχει ήδη απορρίψει την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού της ίδιας εταιρείας ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΛΉ Καριτσιώτη και ρέματος Καρυάς (με τις υπ΄αριθμ.1619/2016και 1620/2016 αποφάσεις του), ενώ η Ειδική Υπηρεσία περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ είχε θέσει από το έτος 2008 στο αρχείο την υπόθεση κατασκευής υδροηλεκτρικού σταθμού στον Καριτσιώτη, κοντά στον οικισμό Λογγά, ύστερα από προσφυγές στο Δικαστήριο και κινητοποιήσεις των πολιτών, των φορέων τους και των Δήμων Νεβρόπολης Αγράφων, Λίμνης Πλαστήρα και Αγράφων Ευρυτανίας. Επανέρχεται, λοιπόν, η ίδια εταιρία στις μέρες μας με νέα σχέδια για την καταστροφή του ποταμού και της ιστορικής περιοχής ιδιαίτερου κάλλους. Θα την αφήσουμε;

Μικρά υδροηλεκτρικά μεγάλη καταστροφή!

Όταν μιλάμε για μικρά υδροηλεκτρικά, είναι λάθος να σκεφτόμαστε μόνο την παραγωγή ενέργειας και όχι τις συνέπειες που αυτά επιφέρουν στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στην τσέπη μας. Η όποια παραγόμενη ενέργεια δεν μπορεί να θεωρηθεί ελαφρά τη καρδία συμφέρουσα περιβαλλοντικά, αφού για 2MW – παραγόμενη κατά μέσο όρο ενέργεια από το κάθε μικρό υδροηλεκτρικό – πιθανό να εξαφανίζονται, πολλές φορές και κατά τρόπο αυθαίρετο και παράνομο, ολόκληρα ποτάμια και πέριξ αυτών οικοσυστήματα, πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή και προστατευόμενα. Η όποια παραγόμενη ενέργεια δεν μπορεί να θεωρείται συμφέρουσα ούτε οικονομικά, αφού πληρώνουμε και εδώ επιδοτήσεις και, συνεπώς, δεν είναι (ούτε αυτή) δωρεάν, όπως κάποιοι υποστηρίζουν. Παράλληλα, με τα μικρά υδροηλεκτρικά και τις «άδειες χρήσης νερού» υπέρ ιδιωτών δεσμεύεται ο υδάτινος πλούτος του τόπου μας. Έτσι, υφίσταται ορατός κίνδυνος ιδιωτικοποίησης του υδάτινου πλούτου του τόπου μας και συγκέντρωσής του στα χέρια λίγων επενδυτών (Ελλήνων ή ξένων), με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα μικρά υδροηλεκτρικά στη χώρα μας προωθούνται χωρίς την ενημέρωση και τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες, ως εκ τούτου, έχουν κάθε λόγο ν’ ανησυχούν και ν’ αντιδρούν, ειδικά ενόψει του ορατού κινδύνου δέσμευσης ή και ιδιωτικοποίησης του νερού. Τέλος, συνοδεύονται από ανύπαρκτα, στην πράξη, ανταποδοτικά έργα και αντισταθμιστικά οφέλη.

Τα μικρά υδροηλεκτρικά, λοιπόν, είναι κι αυτά μια μορφή των αποκαλούμενων «Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας» και ένα από τα πιο επιτακτικά, σήμερα, προβλήματα πολλών ορεινών περιοχών. Είναι γεγονός πως όσοι τα προωθούν έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να κρατήσουν πολύ χαμηλούς τόνους, εμφανίζοντάς τα αρκετά ωραιοποιημένα ή προκαλώντας ακόμα και σύγχυση στην κοινή γνώμη, ώστε αυτά να παρουσιάζονται αποκλειστικά και μόνο ως μια ήπια μορφή παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Αποτέλεσμα: σημαντική μερίδα φορέων και πολιτών, που δεν έχουν έρθει αντιμέτωποι με το ζήτημα, να μην έχουν αντιληφθεί την πραγματικότητα και τις συνέπειές της. Ακόμα, η πραγματική εικόνα για τα μικρά υδροηλεκτρικά καμία σχέση δεν έχει μ’ εκείνες τις ωραιοποιημένες που συναντάμε στο διαδίκτυο, όπου δε διακρίνονται ούτε τα φράγματα-εκτρώματα εντός των κοιτών των ποταμών ούτε τα πραγματικά χιλιόμετρα εκτροπής των νερών από τις κοίτες ούτε οι εντός δασωμένων εκτάσεων επεμβάσεις ούτε τα εξαφανισμένα νερά από τις κοίτες. Η καταστροφή, επομένως, ακόμη και των έργων μικρής εμβέλειας είναι ανυπολόγιστη και αποσκοπεί αποκλειστικά στην κερδοφορία των λίγων.

Παρ’ όλα αυτά, Δήμοι και Περιφέρειες μαζί με τις υπηρεσίες του κράτους υποτάσσονται στη λαίλαπα της «πράσινης ανάπτυξης», παρά τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας. Δεν αποδέχονται τις τραγικές επιπτώσεις, που δεν αποκαθίστανται τεχνικά και λόγω τεράστιου κόστους. Δε συνειδητοποιούν τους λόγους που εξοργίζουν τους πολίτες. Δεν αντιδρούν στην κώφωση, στη σιωπή, στην αδιαφορία, στην αναλγησία των ανωτέρων τους και των πολιτικών τους προϊσταμένων. Κανένας αντίλογος και κανένα επιχείρημα δε φιλοξενούνται από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, γιατί το μέγεθος της καταστροφής και η αλήθεια απαγορεύεται να προβάλλονται. Δε νοιάζονται, ενώ αποφασίζουν χωρίς έλεος για τα ελληνικά βουνά, για τα τοπία εξαίρετου φυσικού κάλλους, τις περιοχές Natura, τα μνημεία της φύσης, τους βιοτόπους και τα κινδυνεύοντα οικοσυστήματα, τους σπάνιους και μοναδικούς γεωλογικούς σχηματισμούς. Δεν παραδέχονται ότι οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) είναι παλιόχαρτα, πολιτικά κατευθυνόμενες από τους επενδυτές και το ίδιο κατευθυνόμενες είναι και οι εγκρίσεις τους από Δασαρχεία, Υπουργεία, Ο.Τ.Α., περιλαμβανομένων τον Αποφάσεων Περιβαλλοντικών Όρων, των οποίων ο έλεγχος δεν τηρείται στο έπακρον, δε ζητείται η αποκατάσταση τοπίων, δεν επιβάλλονται κυρώσεις. Δεν τολμούν να αλλάξουν το σύστημα Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με νέες προδιαγραφές και μάλιστα κατά περίπτωση επένδυσης και κατά τοποθεσία, να επιβάλουν τη σύνταξη από ανεξάρτητους μελετητές, να πάψει να πιέζεται και να ελέγχεται η κάθε υπηρεσία από όπου διέρχεται και εξετάζεται η μελέτη από ισχυρά συμφέροντα επενδυτών και πολιτικούς τους υποστηρικτές. Για τη «διαβούλευση» το αποτέλεσμα είναι επίσης άκαρπο, γιατί κι αυτή τύποις γίνεται. Καμία άποψη αντίθετη στα μέτρα τους δεν εισακούγεται, μιας και τα έργα έχουν εκ των προτέρων αποφασιστεί.

Μπροστά σ’ αυτή τη ζοφερή προοπτική απαιτείται άμεση δράση, για να σταματήσουμε την επερχόμενη καταστροφή. Καλούμε κάθε συλλογικότητα, κάθε κάτοικο της Καρδίτσας, της περιοχής της Λίμνης Πλαστήρα και της ευρύτερης περιοχής των Αγράφων σε διαρκή επαγρύπνηση και αγώνα, για να μπλοκάρουμε τους σχεδιασμούς που φέρνουν την ακρίβεια και θέλουν να μετατρέψουν την περιοχή σε μια απέραντη βιομηχανική ζώνη από μπετό και παλιοσίδερα, από αποψιλωμένα δάση και ερημωμένα χωριά. Ο μόνος δρόμος για να νικήσουμε είναι ο δρόμος του αγώνα. Δεν περιμένουμε από κανέναν σωτήρα να μας δώσει τη λύση. Βασισμένοι στις δικές μας δυνάμεις, με ενότητα και συντονισμό να αγωνιστούμε για ζωή, υγεία, γη και ελευθερία. Να συνεχίσουμε με μεγαλύτερη ένταση τον μαζικό και μαχητικό αγώνα που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Να συμπαραταχθούμε με ευθύνη και δράση απέναντι στα σχέδιά τους, πριν να είναι πολύ αργά. Τα βουνά και τα νερά μας δεν χρειάζονται επενδυτές. Υπερασπιστές χρειάζονται.

Προηγούμενα πρόσφατα παραδείγματα υδροηλεκτρικών στην περιοχή μας και η «φροντίδα» του ίδιου φορέα έργου για το περιβάλλον: