*Του Φώτη Βρέκου
Η τεχνολογία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των πλημμυρών που τόσο πολύ έχουν πλήξει το Νομό μας την Καρδίτσα τα προηγούμενα έτη. Πιο συγκεκριμένα τα προγνωστικά συστήματα και οι εφαρμογές παρακολούθησης των καιρικών συνθηκών είναι χρήσιμα εργαλεία για την έγκαιρη προειδοποίηση και τον σχεδιασμό μέτρων έκτακτης ανάγκης και μπορούν να μας βοηθήσουν καθοριστικά, έτσι ώστε στο μέλλον να μην ξαναζήσουμε τα ‘’φαινόμενα’’ του Ιανού και του Ντάνιελ.
Σε πρώτη φάση λοιπόν πρέπει να ασχοληθούμε σημαντικά με τις νέες τεχνολογίες GIS (Geographic Information Systems). Αυτές οι τεχνολογίες λοιπόν χρησιμοποιούνται για την χαρτογράφηση των περιοχών υψηλού κινδύνου και την ανάλυση των δεδομένων για τη λήψη αποφάσεων και έχουν αναδειχθεί ως ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για την ανάλυση, τη διαχείριση και την οπτικοποίησηγεωχωρικών δεδομένων. Από τον σχεδιασμό των πόλεων και την περιβαλλοντική διαχείριση μέχρι την καταγραφή φυσικών πόρων και την αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, οι εφαρμογές των GIS είναι εκτενείς και ποικιλόμορφες.
Τα GIS είναι συστήματα που συνδυάζουν λογισμικό, υλικό, δεδομένα και ανθρώπινους πόρους για τη συλλογή, την αποθήκευση, την ανάλυση και την οπτικοποίηση γεωγραφικών πληροφοριών και εμπεριέχουν: α) Δεδομένα που αναφέρονται σε συγκεκριμένες γεωγραφικές τοποθεσίες. β) Λογισμικό και εφαρμογές που επιτρέπουν την ανάλυση και την οπτικοποίησηγεωχωρικών δεδομένων. γ) Χαρτογραφικά Εργαλεία για τη δημιουργία και την επεξεργασία χαρτών αλλά και το σημαντικότερο δ)βάσεις δεδομένων όπου είναι αποθηκευτικοί χώροι για τη διαχείριση μεγάλων όγκων δεδομένων.
Αρχικά τα GIS θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ευρέως στον πολεοδομικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη, επιτρέποντας στους σχεδιαστές να δημιουργούν πιο βιώσιμες και αποδοτικές πόλεις. Αυτό θα πρέπει να γίνεται καταρχάς για τον εντοπισμό κατάλληλων περιοχών για ανάπτυξη και τη βελτίωση της χρήσης γης αλλά και για την διαχείριση των υποδομών , μέσα από την παρακολούθηση για παράδειγμα των δημοτικών υποδομών, όπως οι δρόμοι, η ύδρευση και τα αποχετευτικά συστήματα. Επίσης είναι κρίσιμα εργαλεία για την προετοιμασία και την αντίδραση σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές. Και αυτό συμβαίνει διότι αποτελούν τεχνολογίες που μπορούν να προβλέψουν για πλημμύρες, σεισμούς και άλλες καταστροφές, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να κάνουν ανάλυση και συντονισμό των δράσεων αντιμετώπισης καταστροφών, όπως η εκκένωση περιοχών και η παροχή βοήθειας.
Η αποδοτικότητα τους οφείλεται κατά κύριο λόγο στη χρήση δορυφορικώνδεδομένων, στην τηλεπισκόπηση, στα συστήματα πληροφοριών με GPS, αλλά και στις αναλύσεις μεγάλου όγκου δεδομένων. Αρχικά μέσω των δορυφορικών δεδομένων επιτρέπεται η λεπτομερής ανάλυση μεγάλων περιοχών και η ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο. Επίσης η ενσωμάτωση με συστήματα GPS επιτρέπει την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση των τοποθεσιών. Ενώ μέσω της ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων θα είναι πιο λεπτομερείς και ακριβείς οι αναλύσεις μιας κρίσης για παράδειγμα.
Η χρηματοδότηση για GIS συστήματα μπορεί να προέλθει από διάφορες πηγές, οι οποίες μπορούν να συνεργαστούν για την υλοποίηση των έργων. Αρχικά η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει σημαντικά κονδύλια για έργα ψηφιακής καινοτομίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης μέσω προγραμμάτων όπως το HorizonEurope και τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Επίσης η κεντρική Κυβέρνηση θα πρέπει να κατανείμει πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό ή να δημιουργήσει ειδικά ταμεία για τη στήριξη των περιφερειών στην εγκατάσταση των GIS. Παράλληλα οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και τα Ηνωμένα Έθνη παρέχουν χρηματοδότηση και τεχνική βοήθεια για έργα που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διαχείριση των φυσικών πόρων. Επιπρόσθετα οι συνεργασίες δήμων για παράδειγμα με ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να προσφέρουν τεχνική υποστήριξη και χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (CSR) και ιδιωτικών επενδύσεων. Βέβαια σε όλα τα παραπάνω σημαντικό ρόλο για την άντληση της χρηματοδότησης αποτελεί η τεκμηριωμένη κατάρτιση πρότασης που θα βασίζεται στη σαφή περιγραφή των στόχων, των αναμενόμενων αποτελεσμάτων και του προϋπολογισμού.
Κατά συνέπια τα γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα αποτελούν έναν ακρογωνιαίο λίθο της σύγχρονης τεχνολογίας, με ευρύ φάσμα εφαρμογών που καλύπτει από τον πολεοδομικό σχεδιασμό μέχρι την περιβαλλοντική διαχείριση και την αντιμετώπιση καταστροφών. Οι συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις και οι νέες εφαρμογές των GIS υπόσχονται να συνεχίσουν να επαναστατούν στον τρόπο που κατανοούμε και διαχειριζόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Για αυτό το λόγο αξίζει να επενδύσουμε πάνω τους για μια πιο ασφαλή καθημερινότητα. Άλλωστε η τεχνολογία είναι ένας σύμμαχός που πρέπει να αξιοποιήσουμε σε σχέση με τον ακραίο παράγοντα της κλιματικής αλλαγής που τόσο πολύ επηρεάζει τις ζωές μας.
Βρέκος Φώτης – Οικονομολόγος, Πολιτευτής ΝΔ Ν. Καρδίτσας
