Με τη χάρη του Θεού και την πατρική μέριμνα του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Τιμοθέου, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και ευλογία η 7ήμερη προσκυνηματική εκδρομή στην αγιοτόκο γη της Καππαδοκίας, από τις 16 έως τις 22 Ιουνίου 2025.
Σε πνεύμα ενότητας και ευλάβειας, προσκυνητές από την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων πραγματοποίησαν ένα ιερό οδοιπορικό μνήμης και πίστης στην αγιασμένη γη της Καππαδοκίας, αναζητώντας τα ίχνη των Αγίων Πατέρων, προσκυνώντας στους τόπους της θυσίας και της χάριτος, και αντλώντας πλούσια πνευματικά εφόδια μέσα από τις ιερές παρακαταθήκες της Ορθόδοξης Παραδόσεως.
1η Ημέρα: Καρδίτσα – Τσανάκκαλε
Η εκδρομή ξεκίνησε νωρίς το πρωί από την Καρδίτσα, γεμάτοι προσδοκίες και πνευματική χαρά. Καθ’ οδόν, διασχίσαμε τον ιστορικό Ελλήσποντο, ένα από τα σημαντικότερα θαλάσσια περάσματα της αρχαιότητας, που συνδέει τον Ευρωπαϊκό με τον Ασιατικό κόσμο και υπήρξε καθοριστικός κρίκος στις εμπορικές και στρατιωτικές εξελίξεις ανά τους αιώνες. Από τα χρόνια του Ομήρου και την Τροία μέχρι τους Περσικούς Πολέμους, όπου ο Ξέρξης έχτισε πλωτές γέφυρες για να περάσει τα στρατεύματά του, ο Ελλήσποντος ήταν πάντα γεωπολιτικό σταυροδρόμι.
Περνώντας πάνω από τη μεγαλειώδη γέφυρα της Καλλίπολης —τη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα στον κόσμο, που εγκαινιάστηκε το 2022 και αποτελεί σύμβολο τεχνολογικής και μηχανικής υπεροχής— αναλογιστήκαμε τη σημασία της περιοχής στο βάθος των αιώνων. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, ο Ελλήσποντος διασφαλιζόταν με ισχυρά κάστρα και φρουρές, καθώς ήταν ζωτικής σημασίας πέρασμα για την τροφοδοσία της Κωνσταντινούπολης και την άμυνα της αυτοκρατορίας.
Στους νεότερους χρόνους, η Καλλίπολη έγινε τόπος αιματηρών μαχών κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου χιλιάδες στρατιώτες από όλο τον κόσμο έχασαν τη ζωή τους, καθιστώντας την περιοχή σύμβολο θυσίας και μνήμης.
Η διαδρομή μας μάς οδήγησε στο Τσανάκκαλε, μια πόλη που πήρε το όνομά της από το βυζαντινό κάστρο «Κάστρο της Εκκλησίας» (Τσανάκ Καλέ), είναι η πύλη εισόδου προς τα θαύματα της Καππαδοκίας. Πέρα από τη στρατηγική της θέση, η πόλη φέρει τη βυζαντινή της κληρονομιά —το φρούριο της εποχής εκείνης διασώζεται ακόμη— και αποτελεί σήμερα ένα δυναμικό πολιτιστικό κέντρο.
Χτισμένη απέναντι από τα ερείπια της αρχαίας Τροίας, η περιοχή αυτή έχει μακρά ιστορία που ξεκινά από τους Τρώες και την αρχαία Ιλιάδα, ενώ σήμερα αποτελεί σημαντικό λιμάνι και πολιτιστικό κέντρο, συνδυάζοντας το παρελθόν με το παρόν. Εκεί τακτοποιηθήκαμε για την πρώτη μας διανυκτέρευση, έτοιμοι να ξεκινήσουμε το προσκυνηματικό μας ταξίδι.
2η Ημέρα: Τσανάκκαλε – Άγκυρα
Την επόμενη ημέρα, με κατεύθυνση την καρδιά της Μικρασιατικής γης, φτάσαμε στην Άγκυρα, την πρωτεύουσα της Τουρκίας, όπου είχαμε πανοραμική περιήγηση και ξεκούραση.
3η Ημέρα: Άγκυρα – Προκόπι Καππαδοκίας
Συνεχίζοντας το πνευματικό μας οδοιπορικό στην καρδιά της Μικράς Ασίας, αναχωρήσαμε από την Άγκυρα με κατεύθυνση την ιστορική και αγιασμένη γη της Καππαδοκίας. Πριν φτάσουμε στο Προκόπι, κάναμε μία σύντομη στάση στη λεγόμενη «Λευκή Έρημο», δηλαδή στη μεγάλη λίμνη με το αλάτι, έναν εντυπωσιακό και μοναδικό γεωφυσικό σχηματισμό που απλώνεται σαν λευκό πέπλο μέσα στο τοπίο. Η διαδρομή, γεμάτη από εικόνες ερημικής μεγαλοπρέπειας και γαλήνης, μας οδήγησε τελικά στο Προκόπι, τον τόπο όπου μαρτύρησε και αγίασε ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος.
Με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης και ευλάβειας, προσκυνήσαμε στον χώρο όπου ο Άγιος έζησε ταπεινά ως αιχμάλωτος των Οθωμανών, μέσα σε έναν στάβλο, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα. Πρόκειται για τον απλό στάβλο όπου ο Άγιος, με υπομονή, σιωπή και ακλόνητη πίστη, μετέτρεψε την ταπείνωση της αιχμαλωσίας σε τόπο αγιασμού. Αν και ο χώρος σήμερα ανήκει σε ιδιώτη και δεν επιτρέπεται η τέλεση οποιασδήποτε λατρευτικής πράξεως, η επίσκεψη εκεί μας γέμισε πνευματική συγκίνηση και σιωπηλή κατάνυξη. Μας υπενθύμισε έμπρακτα τι σημαίνει ταπείνωση, υπομονή, αγάπη προς τον πλησίον, και πάνω απ’ όλα, ακλόνητη πίστη στον Χριστό. Ο Όσιος Ιωάννης, μέσα από την ασήμαντη κατά κόσμον ζωή του, αναδείχθηκε σε μεγάλο Άγιο της Εκκλησίας μας, δίνοντας μαρτυρία Χριστού εν έργω και αληθεία.
Η μέρα έκλεισε με την τακτοποίησή μας στο ξενοδοχείο και κοινό δείπνο, έχοντας όλοι μέσα μας βαθιά χαραγμένη την ευλογία αυτής της πρώτης επαφής με τους αγιασμένους τόπους της Καππαδοκίας.
4η Ημέρα: Ουστχισάρ – Ζέλβε – Τσαβούσιν – Γκιόρεμε
Η ημέρα αυτή υπήρξε από τις πιο πλούσιες σε εικόνες, συγκινήσεις και πνευματικά ερεθίσματα, καθώς η γη της Καππαδοκίας άρχισε να ξεδιπλώνει μπροστά μας τη μοναδική της ομορφιά και τον ανεξάντλητο πνευματικό και πολιτισμικό της πλούτο.
Μετά το πρωινό αναχωρήσαμε για μια ξεχωριστή περιήγηση στην Καππαδοκία, ξεκινώντας από το χωριό Ουστχισάρ, το ψηλότερο σημείο της περιοχής. Από τον επιβλητικό βράχο του, που φιλοξενεί λαξευμένες σπηλιές και κατοικίες, απολαύσαμε τη μαγευτική θέα στο οροπέδιο της Καππαδοκίας και στους χαρακτηριστικούς «νεραϊδοκαμινάδες». Στο βάθος, η ορεινή κορυφή του χιονοσκέπαστου Αργαίου όρθωνε το μεγαλοπρεπές της ανάστημα, ολοκληρώνοντας το άκρως εντυπωσιακό αυτό φυσικό κάδρο.
Η περιοχή αυτή αποτελεί ζωντανό μνημείο της ιστορίας των πρώτων Χριστιανών, οι οποίοι από τον 4ο αιώνα βρήκαν σε αυτά τα απόμερα τοπία καταφύγιο για να ζήσουν και να προασπίσουν την πίστη τους κατά τη διάρκεια διωγμών. Με κόπο και πίστη, λαξεύοντας την ηφαιστειακή πέτρα, δημιούργησαν κρυφά μοναστήρια και σπηλαιώδεις εκκλησίες, όπου οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας ασκήθηκαν και προσευχήθηκαν, κρατώντας αναμμένο το φως της Ορθοδοξίας μέσα στο σκοτάδι των δύσκολων εποχών. Αυτή η πνευματική κληρονομιά, γεμάτη μόχθο και αγάπη προς τον Θεό, συγκινεί και εμπνέει κάθε προσκυνητή που επισκέπτεται την Καππαδοκία σήμερα.
Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε την παραδοσιακή πόλη Άβανος, γνωστή για την παλιά και ζωντανή τέχνη της κεραμικής. Εδώ είχαμε την τιμή να επισκεφθούμε το τοπικό Μουσείο Κεραμικής, όπου ο υπεύθυνος μας παρουσίασε ζωντανά και με μεγάλο μεράκι την παραδοσιακή μέθοδο κατασκευής κεραμικών αντικειμένων. Χωρίς τη χρήση ηλεκτρικών μηχανημάτων ή σύγχρονων τεχνικών, δημιούργησε μπροστά μας ένα κεραμικό βάζο, φανερώνοντας την τέχνη, την υπομονή και την αφοσίωση που απαιτεί αυτή η αρχαία τέχνη. Ήταν ένα πραγματικά καταπληκτικό θέαμα, που μας έφερε σε άμεση επαφή με την πολιτισμική κληρονομιά της περιοχής.
Επόμενος σταθμός μας ήταν η αρχαία Ζέλβε, ένα εγκαταλελειμμένο χωριό -μουσείο, με πλήθος σπηλαιοκατοικιών, παλαιοχριστιανικών ναών και κοινοτήτων που άντεξαν στον χρόνο, κρυμμένες μέσα στους βράχους. Οι εικόνες της Ζέλβε μάς μετέφεραν σε εποχές διωγμών αλλά και βαθιάς πίστης, όταν οι πρώτοι Χριστιανοί αναζητούσαν καταφύγιο στα σπλάχνα της γης για να διαφυλάξουν το φως της πίστεως.
Στο Τσαβούσιν προσκυνήσαμε στον λαξευτό ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου — έναν από τους αρχαιότερους και μεγαλύτερους ναούς της Καππαδοκίας — καθώς και στην εκκλησία του Νικηφόρου Φωκά, όπου διασώζονται σπάνιες τοιχογραφίες με μορφές αυτοκρατόρων, μοναδικές στο είδος τους σε ολόκληρη την περιοχή. Τα μνημεία αυτά μαρτυρούν όχι μόνο την ακλόνητη πίστη των πρώτων Χριστιανών, αλλά και τη βυζαντινή ακμή που γνώρισε η περιοχή.
Ιδιαίτερη εντύπωση μάς άφησε το «Ανοιχτό Μουσείο Καππαδοκίας» στο Γκιόρεμε, που αποτελεί αναγνωρισμένο μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Στην έκταση αυτή βρίσκονται συγκεντρωμένα μοναστήρια, παρεκκλήσια και ερημητήρια σκαλισμένα στους βράχους, όπως η περίφημη Εκκλησία των Σανδάλων, η Εκκλησία των Σπαθιών, η Μηλιά και η Σκοτεινή Εκκλησία με τις μοναδικές τοιχογραφίες. Η ατμόσφαιρα ήταν κατανυκτική, ενώ η τέχνη και η θεολογική δύναμη των εικόνων ανέδειξαν το μεγαλείο της Ορθόδοξης πίστης και της Καππαδοκικής παράδοσης.
Η ημέρα έκλεισε με την επίσκεψή μας στον Ορταχισάρ, ένα γραφικό χωριό που χαρακτηρίζεται από τον εντυπωσιακό κάθετο βράχο-φρούριο στο κέντρο του. Από εκεί απολαύσαμε μια μαγευτική θέα στην κοιλάδα και το απογευματινό φως να χρυσίζει τους βράχους, αφήνοντας μέσα μας μια ανεξίτηλη ανάμνηση ομορφιάς και ειρήνης.
5η Ημέρα: Μαλακοπή – Καρβάλη – Κοιλάδα Ιχλάρα
Η ημέρα ξεκίνησε με επίσκεψη στην περίφημη υπόγεια πόλη της Μαλακοπής (Ντερινκούγιου), ένα αληθινό θαύμα αρχιτεκτονικής και πίστης. Η Μαλακοπή δεν είναι απλώς ένα σπήλαιο ή ένα καταφύγιο· είναι μια ολόκληρη πολιτεία λαξευμένη στα έγκατα της γης, που εκτείνεται σε βάθος περίπου 85 μέτρων και αναπτύσσεται σε οκτώ επίπεδα. Εκεί οι πρώτοι Χριστιανοί βρήκαν ασφάλεια από τις επιθέσεις και τους διωγμούς, ζώντας για μεγάλα διαστήματα κάτω από τη γη. Είδαμε κατοικίες, μαγειρεία, αποθήκες, παρεκκλήσια, σχολεία και πηγάδια – όλα μαρτυρίες ενός σιωπηλού, αλλά ηρωικού τρόπου ζωής, που είχε ως κέντρο την πίστη στον Χριστό και την ανάγκη για επιβίωση σε εχθρικό περιβάλλον.
Η αίσθηση να περπατά κανείς στα στενά υπόγεια περάσματα, σε χώρους όπου χτυπούσαν καρδιές γεμάτες θάρρος και προσευχή, ήταν βαθιά συγκινητική. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων, χτισμένος τον 19ο αιώνα, που δεσπόζει πάνω από την είσοδο της υπόγειας πολιτείας, δίνοντας μαρτυρία της ελληνικής παρουσίας και της ακμαίας χριστιανικής ζωής της περιοχής.
Ακολούθως, μεταβήκαμε στην ιστορική Καρβάλη (Γκιουζέλγιουρτ), γενέτειρα του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, ενός εκ των τριών Ιεραρχών και σπουδαίου Πατέρα της Εκκλησίας. Η παλιά πόλη, με τα πέτρινα σπίτια, τις βυζαντινές εκκλησίες και τα φαράγγια που την περιβάλλουν, διατηρεί μέχρι σήμερα τον χαρακτήρα της. Ξεχωριστή στιγμή υπήρξε το προσκύνημα στον Ναό του Αγίου Γρηγορίου, που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα και αποτελεί σπουδαίο ιστορικό και πνευματικό ορόσημο. Αν και σήμερα χρησιμοποιείται ως μουσουλμανικό τέμενος, ο τόπος εξακολουθεί να αποπνέει ιερότητα και να μεταδίδει τη μνήμη του Αγίου.
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με περιήγηση στην εντυπωσιακή κοιλάδα Ιχλάρα, ένα φυσικό θαύμα της Καππαδοκίας και αγαπημένο καταφύγιο μοναχών κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. Καθώς περπατούσαμε κατά μήκος του ήρεμου ποταμού Μελιντιζσού, ανάμεσα σε πανύψηλους βράχους, απολαμβάναμε την ηρεμία του τοπίου και ανακαλύπταμε παλαιές σπηλαιώδεις εκκλησίες, με υπολείμματα τοιχογραφιών που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή του Χριστού και των Αγίων. Η σπάνια αυτή εμπειρία μας χάρισε στιγμές πνευματικής ανάτασης και βαθιάς εσωτερικής γαλήνης, σε έναν τόπο που η φύση και η πίστη συνυπάρχουν αρμονικά.
Την ίδια ημέρα, όσοι το επιθυμούσαν (προαιρετική δραστηριότητα) είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ξακουστή βόλτα με αερόστατο πάνω από την Καππαδοκία. Η πτήση ξεκίνησε πριν ξημερώσει, προσφέροντας την ευκαιρία να απολαύσουν την εκπληκτική θέα της περιοχής από ψηλά, με εκατοντάδες πολύχρωμα αερόστατα να γεμίζουν τον ουρανό. Η θέα ήταν συγκλονιστική, καθώς τα χρώματα της αυγής μεταβαλλόταν μαγικά από το σκοτάδι στο κόκκινο και στο φωτεινό φως της ημέρας, ενώ το αερόστατο έφτασε σε υψόμετρο 1.350 μέτρων. Μια μοναδική εμπειρία που συμπλήρωσε με ξεχωριστό τρόπο το πνευματικό μας ταξίδι.
6η Ημέρα: Καππαδοκία – Προύσα
Ξεκινώντας σιγά σιγά το ταξίδι της επιστροφής, αφήσαμε πίσω μας την ευλογημένη γη της Καππαδοκίας και κατευθυνθήκαμε προς τη βυζαντινή Προύσα, μία από τις ιστορικότερες και πνευματικά σημαντικές πόλεις της Μικράς Ασίας. Η Προύσα, χτισμένη στους πρόποδες του αρχαίου Ολύμπου της Μυσίας, υπήρξε από τις πρώτες πόλεις που άκουσαν το κήρυγμα του Χριστού και κατέστη ένα από τα σπουδαιότερα χριστιανικά κέντρα των πρώτων αιώνων.
Η πόλη μάς υποδέχθηκε με την ιδιαίτερη γαλήνη και φιλοξενία της. Στην περιήγησή μας γνωρίσαμε εμβληματικά μνημεία της μακραίωνης ιστορίας της, όπως το περίφημο Γεσίλ Τζαμί (Πράσινο Τζαμί), κόσμημα της πρώιμης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, και το μαυσωλείο του Καραγκιόζη, ενώ η παραδοσιακή σκεπαστή αγορά, γεμάτη από πολύχρωμα μεταξωτά υφάσματα – μία τέχνη που άνθισε ήδη από την εποχή του Ιουστινιανού – μάς έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε την εμπορική και πολιτισμική ζωή της πόλης.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η παρουσία Ελλήνων κατοίκων, οι οποίοι κατάγονται κυρίως από την Ξάνθη και την Κομοτηνή και εγκαταστάθηκαν στην Προύσα μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών. Πολλοί από τους σημερινούς Προυσαλείς, ανεξαρτήτως καταγωγής, γνωρίζουν και μιλούν την ελληνική γλώσσα, γεγονός που δημιουργεί ένα αναπάντεχο αίσθημα οικειότητας και συγκίνησης. Μέσα από τις ανθρώπινες επαφές και τις αυθόρμητες συνομιλίες, νιώσαμε πως η μνήμη των προγόνων μας παραμένει ζωντανή, και πως οι δεσμοί του παρελθόντος δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν.
Η διαμονή μας στην Προύσα έκλεισε με ευγνωμοσύνη και στοχασμό, καθώς η ημέρα αυτή σηματοδότησε τη μετάβαση από την καρδιά της πνευματικής Ανατολής προς τον δρόμο της επιστροφής, γεμάτοι από εμπειρίες πίστεως, ιστορίας και συγκίνησης.
7η Ημέρα: Προύσα – Καρδίτσα
Με τις καρδιές μας γεμάτες από τις πολλές ευλογίες, τις εικόνες και τις ανεκτίμητες εμπειρίες που αποκομίσαμε καθ’ όλη τη διάρκεια του προσκυνηματικού μας οδοιπορικού, ξεκινήσαμε το ταξίδι της επιστροφής προς την αγαπημένη μας Καρδίτσα. Το δρόμο της επιστροφής τον διανύσαμε με στοχασμό και ευγνωμοσύνη στον Θεό, που μας χάρισε την ευκαιρία να περπατήσουμε στα χνάρια των Αγίων και να ζήσουμε από κοντά την πλούσια ιστορία και την αστείρευτη πνευματικότητα της Μικράς Ασίας.
Η Καππαδοκία δεν είναι απλώς ένας τόπος απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς· είναι ένας τόπος βαθιάς πνευματικότητας, όπου η χριστιανική πίστη ρίζωσε νωρίς και άνθισε με τρόπο μοναδικό στην ιστορία της Εκκλησίας. Εδώ γεννήθηκαν και έδρασαν οι Καππαδόκες Πατέρες, τρεις από τις λαμπρότερες μορφές της ορθόδοξης θεολογίας: ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Γρηγόριος Νύσσης.
Με τη διδασκαλία τους, την ασκητική τους πολιτεία και την αγάπη τους για τον άνθρωπο, θεμελίωσαν όχι μόνο τη δογματική σκέψη της Εκκλησίας, αλλά και την κοινωνική της δράση, αναδεικνύοντας την Καππαδοκία σε επίκεντρο πνευματικής ακτινοβολίας για όλη τη Χριστιανοσύνη.
Κάθε πέτρα, κάθε λαξευτός ναός, κάθε κοιλάδα μαρτυρεί την παρουσία ανθρώπων που έζησαν για το Ευαγγέλιο, κάτω από διωγμούς, φτώχεια και εσωτερικό αγώνα. Ακόμη και ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος, αιχμάλωτος στον στάβλο του Προκοπίου, έζησε και αγίασε στα ίδια χώματα, διατηρώντας ζωντανή την παρουσία του Χριστού μέσα στην ταπείνωση.
Η επίσκεψη στην Καππαδοκία, λοιπόν, δεν είναι ένα απλό ταξίδι σε τόπους μακρινούς. Είναι μια επιστροφή στις ρίζες της Ορθοδοξίας, στα ζωντανά παραδείγματα πίστης, αγάπης και προσφοράς. Είναι ένα προσκύνημα σε μια γη όπου ο ουρανός αγγίζει τη γη – όχι μόνο γεωλογικά, αλλά και πνευματικά.
Θερμές ευχαριστίες εκφράζονται στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Τιμόθεο για την εμπνευσμένη πρωτοβουλία και την πατρική του φροντίδα, καθώς και σε όλους τους συντελεστές της διοργάνωσης για την άψογη διεξαγωγή της εκδρομής.
Ευχαριστούμε επίσης τους συνοδούς και τον ξεναγό μας, καθώς και όλους τους προσκυνητές που συμμετείχαν με ευλάβεια και αγάπη, διαμορφώνοντας μια κοινότητα προσευχής και αδελφικής συναναστροφής.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε και στον επαγγελματία οδηγό του λεωφορείου μας, ο οποίος με την αφοσίωση, την ευγένεια και την απόλυτη συνέπεια καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, μας προσέφερε ασφάλεια και άνεση στις μετακινήσεις μας. Η ψυχραιμία και η υπευθυνότητά του συνέβαλαν καθοριστικά ώστε το προσκυνηματικό μας οδοιπορικό να κυλήσει ομαλά και ευλογημένα, προσθέτοντας μια ακόμη διάσταση σ’ αυτήν την πνευματική εμπειρία.
Με πίστη και ελπίδα επιστρέψαμε στην πατρίδα μας, κρατώντας ζωντανή τη μνήμη και την ευλογία αυτής της πνευματικής περιπέτειας, προσευχόμενοι να οδηγηθούμε ξανά σύντομα σε παρόμοια πνευματικά μονοπάτια.
Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για το επόμενο προσκύνημα, με την ευχή και την προσευχή κάθε ταξίδι να μας φέρνει πιο κοντά στον Θεό και στην πλούσια πνευματική κληρονομιά της Ορθοδοξίας μας.
