«Η πιο μεγάλη πλημμύρα, που σημειώθηκε παλαιότερα στα Τρίκαλα, είναι αυτή του 1907.
Τις απογευματινές ώρες της Δευτέρας 4ης Ιουνίου άρχισε να σκοτεινιάζει από μαύρα σύννεφα και σε μικρό διάστημα εκδηλώθηκε σφοδρή κακοκαιρία, η οποία συνεχίστηκε όλη τη νύχτα με αποτέλεσμα να ξεχειλίσει ο Ληθαίος ποταμός ιδίως στην περιοχή των Κουτσομυλίων.
Οι πλημμύρες ιστορικά στη Θεσσαλία
Αλλά και μέσα στην πόλη τα νερά πέρασαν πάνω από την κεντρική μεταλλική γέφυρα και πλημμύρισαν όλη σχεδόν την πόλη λόγω ενός άλλου φράγματος, κάποιου υδρομύλου, που υπήρχε κοντά στα Σφαγεία.
Από τη γέφυρα Πίχτου κατέρρευσε ένα τόξο. Οι κάτοικοι των Τρικάλων έντρομοι έτρεχαν να ανεβούν σε ψηλά σπίτια ή σε δέντρα, καθώς και κυρίως στα σπίτια των Πατικαίων, του Μάνια και του Σουλιώτη. Όσοι κατέφυγαν στο τελευταίο (48 άτομα) πνίγηκαν όλοι. Συνολικά τα θύματα της πλημμύρας αυτής υπολογίζονται από διακόσια (200) έως τριακόσια (300), ενώ τα σπίτια που κατέρρευσαν ήταν πάνω από χίλια διακόσια».
Με αυτό τον τρόπο ο δρ Ιστορίας και πρόεδρος του Φιλολογικού, Ιστορικού, Λογοτεχνικού Συνδέσμου Τρικάλων Θεόδωρος Νημάς περιγράφει τη μεγαλύτερη πλημμύρα που έπληξε στις αρχές του 20ού αιώνα τη Δυτική Θεσσαλία σε μια πολυσέλιδη έρευνά του που δημοσιεύεται στον τελευταίο, 13ο τόμο του επιστημονικού περιοδικού «Θεσσαλικά Μελετήματα».
Πλημμυρικά φαινόμενα, σύμφωνα με τον ίδιο, προκαλούνταν και θα προκαλούνται, όταν τα νερά των βροχοπτώσεων είναι πάρα πολλά και οι κοίτες των ποταμών δεν τα χωρούν, είτε λόγω της διαμορφώσεως του εδάφους, είτε λόγω άστοχων ανθρωπίνων επεμβάσεων με τις οποίες αυτές περιορίζονται είτε παραλείψεως καθαρισμού της κοίτης αυτών. Ήδη, ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων (64 π.Χ.-24 μ.Χ.) αναφέρει ότι ο Πηνειός υπερχείλιζε και τα νερά του λίμναζαν: «ὁ γὰρ Πηνειὸς διά μέσης ῥέων καὶ πολλοὺς δεχόμενος ποταμοὺς ὑπερχεῖται πολλάκις· τὸ δὲ παλαιὸν καὶ ἐλιμνάζετο, ὡς λόγος».
Στη μελέτη του Θ. Νημά, παρατίθενται χρονολογικά οι γνωστές μεγάλες πλημμύρες στη Θεσσαλία:
1) Οκτώβριος 1540. Συνεχής βροχόπτωση επί 30 ημέρες «έπνιξε» το Δαμάσι Λαρίσης.
2) 27 Δεκεμβρίου 1647. Έπειτα από 24ωρη βροχόπτωση στα Τρίκαλα και στη Λάρισα πλημμύρισε η δεύτερη όπου το νερό έφτασε επάνω από τις θύρες 1500 περίπου σπιτιών και υπήρξαν πάνω από 800 νεκροί.
3) 1673. Πλημμύρισε ο «μαχαλάς» του Αγίου Αθανασίου στην Ελασσόνα.
4) 1684. Λόγω πολλών βροχών ξεχείλισε ο Πηνειός και «έπνιξε» τη μισή Λάρισα.
5) 8 Φεβρουαρίου 1729. Πλημμύρισε ο Πηνειός και σημειώθηκαν μεγάλες καταστροφές στη Λάρισα (συνοικίες Αρναούτ, Πέρα και Ταμπάκικα), στα Τρίκαλα, καθώς και στο Μοσχολούρι από εκχείλιση του ποταμού Ονόχωνου (Σοφαδίτικου).
6) 2 Φεβρουαρίου 1777. Από υπερχείλιση του Πηνειού πλημμύρισε η Λάρισα και «πνίγηκαν» όλα τα σπίτια του Πέρα μαχαλά, όλα τα Καλύβια, η περιοχή της Αγίας Μαρίνας, το Κιόσκι «όλον» και δύο μικροί οικισμοί πλησίον αυτής.
7) 26 Μαρτίου 1784, Μεγάλη Τρίτη. Έβρεξε πολύ στην περιοχή της Καλαμπάκας και πλημμύρισαν οι ποταμοί.
8) 17 Απριλίου 1796. «Βροχή κακιά» στα Μετέωρα.
9) 1 Νοεμβρίου 1804. Σύμφωνα με ενθύμηση σε εκκλησιαστικό βιβλίο του Φλαμουλίου, ξεχείλισε ο Πηνειός με συνέπεια να καταπέσουν σπίτια και να «χαλάσουν» τα νεόσπαρτα σιτάρια από το νερό που τα κατέκλυσε από το ύψος της Μεγάρχης έως το Φλαμούλι. Τότε οι κάτοικοι του Πυργετού, της Αγίας Μονής και των Στεφανοσαίων (Δροσερού) περνούσαν τα ποτάμια με καρούτες, ενώ οι Καλυβιώτες «έφκιασαν» το «καράβι».
10) 4-5 Αυγούστου 1811. Μεγάλη βροχόπτωση διάρκειας 40 ωρών είχε ως συνέπεια να πλημμυρίσουν χείμαρροι νοτίως της Λάρισας και να πλήξουν συνοικίες της.
Ύστερα από τις καταστροφές αυτές έγιναν στη Λάρισα κάποια αντιπλημμυρικά έργα (χαντάκια στα νότια της πόλεως), για τη διοχέτευση των ομβρίων υδάτων στον Πηνειό ποταμό. Το κόστος ανήλθε στο ποσόν των 16.748,10 γροσίων που το κατέβαλαν οι Χριστιανοί.
11) 1826. Από υπερχείλιση του Πηνειού προκλήθηκε πλημμύρα, η οποία προξένησε πολλές καταστροφές στη Λάρισα και στα πέριξ αυτής.
12) 8 Δεκεμβρίου 1836. Σύμφωνα με ενθύμηση σε εκκλησιαστικό βιβλίο του χωριού Καρυές Τρικάλων, από υπερχείλιση ποταμών «πνίγηκαν» χωριά του κάμπου των Τρικάλων. Καταστράφηκαν σπίτια και πνίγηκαν πολλά ζώα (πρόβατα, άλογα, αγελάδες).
13) 23 Σεπτεμβρίου 1840. Πλημμύρα στην περιοχή Μετεώρων Καλαμπάκας.
14) Καλοκαίρι 1842. Έβρεχε όλο το καλοκαίρι στην περιοχή δυτικά του Κόζιακα.
15) Αρχές 1882. Από υπερχείλιση του Πηνειού πλημμύρισε η Λάρισα και προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές. 16) 14-15 Οκτωβρίου 1883. Σφοδρή βροχόπτωση διάρκειας 48 ωρών προκάλεσε πλημμύρα στη Λάρισα με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους 20 άνθρωποι, να καταστραφούν 300 περίπου σπίτια και άλλες υποδομές.
Στις 20 Οκτωβρίου «ιδιαίτερος» ανταποκριτής της «Εφημερίδος» στη Λάρισα απέστειλε αναλυτική περιγραφή των πλημμυρών που έπληξαν την Λάρισα κυρίως αλλά και άλλες πόλεις και χωριά της Θεσσαλίας· αυτή δημοσιεύθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1883 με πρωτοσέλιδο τίτλο: «ΑΙ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΠΛΗΜΜΥΡΑΙ».
17) Κατά το διάστημα μεταξύ 1883 και 1886 ο Ληθαίος ποταμός πλημμύριζε πολύ συχνά εξ αιτίας ενός φράγματος που υπήρχε στη θέση Καραμαλή και προκαλούσε καταστροφές στην πόλη των Τρικάλων.
18) 16 Νοεμβρίου 1901. Μεγάλη πλημμύρα στη Λάρισα και υπερχείλιση του Πηνειού, τα νερά του οποίου κάλυψαν πλήρως τα πέντε πρώτα ανοίγματα της μεγάλης πέτρινης τοξωτής γέφυρας και πλημμύρισαν μεγάλες εκτάσεις στην περιοχή του Αλκαζάρ και του Πέρα Μαχαλά που είχαν μεταβληθεί σε νησιά.
19) 4-5 Ιουνίου 1907. Η πιο μεγάλη πλημμύρα, που σημειώθηκε παλαιότερα στα Τρίκαλα, είναι αυτή του 1907. Αναλυτική περιγραφή στην αρχή του ρεπορτάζ.
20) Σεπτεμβρίου 1908. Μεγάλη πλημμύρα κατέκλυσε πάλι τη Λάρισα.
21) 13 Οκτωβρίου 1955. Έπειτα από μεγάλη καταιγίδα πλημμύρισε η πόλη του Βόλου από υπερχείλιση των ποταμού (χειμάρρου) Άναυρου με συνέπεια 27 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους, διότι πολλοί κάτοικοι της πόλης διέμεναν σε σκηνές λόγω του ισχυρού σεισμού 6,2 Ρίχτερ της 19ης Απριλίου του ίδιου έτους που κατέστρεψε πολλά σπίτια και έμειναν άστεγοι 3.500 περίπου άνθρωποι.
22) 5 Νοεμβρίου 1986. Πλημμύρα στη Ζαγορά Μαγνησίας προκάλεσε καταστροφές σε σπίτια.
23) 21 Οκτωβρίου 1994. Μεγάλη πλημμύρα προκάλεσε καταστροφές στην Καρδίτσα, ενώ το χωριό Μεταμόρφωση βυθίστηκε ολόκληρο στο νερό και στη λάσπη.
24) Οκτώβριος 2006. Μεγάλη πλημμύρα έπληξε πάλι τον Βόλο. Η πόλη έμοιαζε με απέραντη λίμνη και ο Ν. Μαγνησίας κηρύχτηκε σε κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης». Μεγάλες ζημιές υπέστησαν ο Βόλος, η Αγριά και το Χόρτο. Η πόλη του Βόλου παρέμεινε αποκλεισμένη για μακρύ διάστημα, διότι δεν μπορούσαν να μετακινηθούν τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ και τα τρένα.
25) 10 Δεκεμβρίου 2009. Ο Βόλος ξαναπλημμύρισε λόγω ελλείψεως αντιπλημμυρικών έργων.
26) 19 Σεπτεμβρίου 2020. Πρωτοφανής κακοκαιρία έπληξε ολόκληρη τη Θεσσαλία και περισσότερο τον Νομό Καρδίτσης όπου προκάλεσε βιβλικές καταστροφές. Η πόλη της Καρδίτσας κατακλύστηκε από νερά, ενώ το χωριό Μεταμόρφωση βυθίστηκε ολόκληρο στα νερά και στις λάσπες. Και άλλα χωριά στην περιοχή Παλαμά και Φαρσάλων πλημμύρισαν. Στο Μουζάκι λόγω της υπερχειλίσεως του ποταμού Πάμισου (Μπλιούρη) κατέρρευσε το Κέντρο Υγείας που ήταν κτισμένο πάνω σε μπαζωμένο τμήμα του ποταμού. Στον Αλμυρό πλημμύρισε ο ποταμός Ξεριάς και καταστράφηκε η επ' αυτού γέφυρα.
27) 6 Σεπτεμβρίου 2023. Μεγάλη πλημμύρα έπληξε την πόλη του Βόλου και χωριά του νοτίου Πηλίου, ιδίως τη Μηλίνα και τον Πλατανιά. Από την υπερχείλιση του ποταμού (χείμαρρου) Κραυσίδωνα πλημμύρισαν ή καταστράφηκαν σπίτια και καταστήματα, πολλά αυτοκίνητα θάφτηκαν στις λάσπες και αρκετά παρασύρθηκαν στη θάλασσα. Ιδιαίτερα η περιοχή πίσω από τη συνοικία Παλιά του Βόλου και οι κάθετες παρόχθιοι οδοί Καραμπατζάκη και Ζάχου, καθώς και η οδός Βυζαντίου είχαν μετατραπεί σε μια απέραντη λίμνη.
28) 5-7 Σεπτεμβρίου 2023. Καταρρακτώδης βροχή επί δύο συνεχείς ημέρες (Τρίτη και Τετάρτη 5-6 Σεπ.) είχε ως αποτέλεσμα να πλημμυρίσει ο Πηνειός ποταμός και οι παραπόταμοί του στη Δυτική Θεσσαλία. Κάποια αντιπλημμυρικά φράγματα έσπασαν και τα χωριά του Ν. Καρδίτσης που βρίσκονται κοντά στη συμβολή του Ενιπέα με τον Πηνειό, ήτοι ο Παλαμάς, ο Βλοχός, η Μεταμόρφωση, ο Κοσκινάς και η Μαραθέα, να καταστούν μια απέραντη λίμνη.
Το ίδιο και το γειτονικό χωριό Κεραμίδι, καθώς και η κωμόπολη Φαρκαδόνα του Ν. Τρικάλων. Ιδιαίτερα το Κεραμίδι και η Μεταμόρφωση θάφτηκαν κάτω από το νερό και τη λάσπη και έχουν καταστεί ακατοίκητα. Από τις πλημμύρες πνίγηκαν 11 άνθρωποι. Μεγάλες καταστροφές υπέστησαν και χωριά των Φαρσάλων, ενώ τα χωριά Μεγάλα Καλύβια και Αγία Κυριακή του Ν. Τρικάλων πλημμύρισαν από υπερχείλιση του ποταμού Πάμισου (Μπλιούρη) που κατέρχεται από το Μουζάκι και συμβάλλει στον Πηνειό πριν από την γέφυρα του Καραβόπορου επί της οδού Τρικάλων - Καρδίτσας. Τα περισσότερα εκτρεφόμενα ζώα (πρόβατα, χοίροι κ.ά.), καθώς και πουλερικά, πνίγηκαν ενώ οι αγροί για μερικά χρόνια δεν θα μπορούν να καλλιεργηθούν λόγω της λάσπης και της μολύνσεως του εδάφους. Από την υπερχείλιση του Πηνειού στο ύψος της Λάρισας πλημμύρισε η αριστερά αυτού συνοικία Γιάννουλη και προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές. Αλλά και πολλά χωριά νοτίως της Λάρισας, ιδίως στην παρακάρλια περιοχή, επλήγησαν από πλημμύρες και υπέστησαν μεγάλες καταστροφές. Χαρακτηριστικό του μεγέθους της πλημμύρας είναι το πρωτοφανές γεγονός να κατακλυστεί από τα νερά η εθνική οδός Αθηνών - Θεσσαλονίκης στο ύψος του Ν. Λαρίσης και να διακοπεί η συγκοικωνία. Το ίδιο συνέβη και σε τμήμα της εθνικής οδού Λαρίσης - Τρικάλων. Στα χωριά του κάμπου των Νομών Καρδίτσης και Τρικάλων μερικά σπίτια κατέρρευσαν ενώ όλα τα υπόλοιπα σχεδόν κατέστησαν ακατοίκητα, οι δε οικοσκευές τους καταστράφηκαν εντελώς.
29) Στην πόλη των Τρικάλων το βράδυ 6/7 Σεπτεμβρίου 2023 υπερχείλισε ο Ληθαίος ποταμός στην περιοχή Γούρνα, κάτω από την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, με συνέπεια να καλυφθούν οι παρακείμενες οδοί Αμαλίας (αριστερά) και Κανούτα - Καλαμάτα (δεξιά)· υπερχείλισε επίσης και στις συνοικίες Αγίου Κωνσταντίνου και Κουτσομυλίων. Στις συνοικίες Μπάρα, Καραμαλή, Τρίκκη και στην πέριξ της οδού Πατουλιάς, ανατολικά του Σταδίου Τρικάλων, λόγω του όγκου των υδάτων της βροχής και της αναβλύσεως του εδάφους, πλημμύρισαν τα υπόγεια και ημιυπόγεια με αποτέλεσμα να καταστραφούν όλες οι οικοσκευές και όποια άλλα πράγματα υπήρχαν σ' αυτά, ενώ καταστράφηκαν και τα βιβλία που φυλάσσονταν εκεί. Πρόβλημα ηλεκτροδοτήσεως και υδρεύσεως με πόσιμο νερό υπήρξε τόσο στην πόλη των Τρικάλων όσο και σε πολλά χωριά.
30) 27 Σεπτεμβρίου 2023. Από νέα μεγάλη βροχόπτωση πλημμύρισαν τα χωριά του Δήμου Κιλελέρ του Ν. Λαρίσης. Αυτά ήταν: Το Αρμένιο, από το οποίο οι κάτοικοι αποχώρησαν εγκαίρως για να μην πνιγούν. Το ίδιο συνέβη και στο χωριό Σωτήριο, όπου το νερό ξεπέρασε το ένα μέτρο. Κάτι παρόμοιο έγινε και στο χωριό Νίκη. Το χωριό Αχίλλειο κινδύνευσε από τα νερά της λίμνης Κάρλας. Στα χωριά Νάματα και Χάλκη το νερό πέρασε έξω από τους οικισμούς. Η υπερχείλιση του Ενιπέα ποταμού προκάλεσε ζημιές στα χωριά των Φαρσάλων Μικρό και Μεγάλο Ευΰδριο, Πυργάκια και Υπέρεια. Οι καλλιέργειες στα πεδινά χωριά των περιοχών αυτών καταστράφηκαν ολοσχερώς.
31) Τις ίδιες ημέρες (τέλος Σεπτεμβρίου) νέα θεομηνία έπληξε και πάλι την πόλη του Βόλου με ιδιαίτερη σφοδρότητα, καθώς υπερχείλισε ο ποταμός Κραυσίδων. Πολλές περιοχές, εκτός από τις ζημιές σε σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις, έμειναν χωρίς νερό και ρεύμα. Στην Νέα Ιωνία και στα κοντινά χωριά Αγριά και Αλυκές αρκετοί κάτοικοι αποκλείστηκαν σε σπίτια ή αυτοκίνητα. Η συγκοινωνία από τον Βόλο προς Λάρισα και Νότιο Πήλιο διεκόπη. Μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Θεόδωρος Νημάς τονίζει ως επίλογο των παραπάνω: «Τα ποτάμια δημιουργήθηκαν από τις βροχές και τις πλημμύρες και τα νερά τους ακολουθούν τον φυσικό νόμο. Κάθε άστοχη παρέμβαση στην πορεία τους και η αφαίρεση μέρους της κοίτης τους συνήθως έχει οδυνηρές συνέπειες. Υπερχειλίσεις ποταμών και πλημμύρες γίνονταν και θα γίνονται. Το ζητούμενο είναι οι άνθρωποι να διδάσκονται από αυτά και να μην επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
